REST API là gì?
REST là viết tắt của REpresentational State Transfer, là một kiểu kiến trúc phần mềm để thiết kế các ứng dụng mạng. Nó định ra một tập hợp các quy tắc và ràng buộc để các hệ thống khác nhau có thể “nói chuyện” và trao đổi dữ liệu với nhau một cách hiệu quả qua Internet.
API là viết tắt của Application Programming Interface (Giao diện lập trình ứng dụng). Nó giống như một “người phục vụ” trong nhà hàng, nhận yêu cầu (request) từ bạn (client – máy khách) và chuyển đến nhà bếp (server – máy chủ) để xử lý, sau đó mang kết quả (response) trả lại cho bạn.
Kết hợp lại, REST API là một giao diện lập trình ứng dụng tuân thủ theo các nguyên tắc của kiến trúc REST. Các hệ thống sử dụng REST API được gọi là RESTful.
Cách Hoastonjc động của REST API: Mô hình Client-Server
Hoạt động của REST API dựa trên mô hình giao tiếp client-server đơn giản và mạnh mẽ.
Client gửi Request: Client (có thể là trình duyệt web, ứng dụng di động, hoặc một hệ thống khác) cần một thông tin hoặc muốn thực hiện một hành động nào đó. Nó sẽ tạo một yêu cầu HTTP (HTTP Request) và gửi đến một địa chỉ cụ thể trên Server (gọi là Endpoint).
Server xử lý Request: Server nhận được yêu cầu, xác thực (nếu cần), xử lý logic dựa trên yêu cầu đó (ví dụ: truy vấn cơ sở dữ liệu, tính toán,…).
Server trả về Response: Sau khi xử lý xong, Server sẽ đóng gói kết quả vào một thông điệp HTTP (HTTP Response) và gửi trả lại cho Client. Phản hồi này thường chứa dữ liệu dưới định dạng JSON và một mã trạng thái (Status Code) để cho biết yêu cầu đã thành công hay thất bại.
Điều quan trọng nhất trong kiến trúc REST là sự “vô trạng” (Stateless). Mỗi yêu cầu từ client gửi đến server phải chứa tất cả thông tin mà server cần để hiểu và xử lý nó. Server không lưu trữ bất kỳ thông tin nào về trạng thái của client giữa các yêu cầu.
Các “Động Từ” Của Internet: HTTP Methods
REST API sử dụng các phương thức (methods) của giao thức HTTP để thể hiện hành động mà client muốn thực hiện trên một tài nguyên (resource) nào đó. Bốn phương thức phổ biến nhất là:
GET– Lấy dữ liệu: Dùng để yêu cầu và nhận dữ liệu từ server. Ví dụ:GET /users/123để lấy thông tin của người dùng có ID là 123. Đây là phương thức an toàn, chỉ đọc và không làm thay đổi dữ liệu trên server.POST– Tạo mới dữ liệu: Dùng để gửi dữ liệu lên server và tạo ra một tài nguyên mới. Ví dụ:POST /usersđể tạo một người dùng mới với thông tin được gửi kèm trong request.PUT– Cập nhật/Thay thế dữ liệu: Dùng để cập nhật toàn bộ một tài nguyên đã có. Ví dụ:PUT /users/123để cập nhật tất cả thông tin cho người dùng có ID 123.DELETE– Xóa dữ liệu: Dùng để xóa một tài nguyên trên server. Ví dụ:DELETE /users/123để xóa người dùng có ID 123.
JSON là gì? Ngôn ngữ chung của API
Khi Client và Server trao đổi dữ liệu, họ cần một định dạng chung mà cả hai đều hiểu. JSON (JavaScript Object Notation) đã trở thành tiêu chuẩn không chính thức cho các REST API hiện đại.
JSON sử dụng cú pháp đơn giản, dễ đọc cho cả người và máy, với các cặp key: value.
Ví dụ về dữ liệu người dùng dưới dạng JSON:
{
"id": 123,
"username": "nguyenvana",
"email": "nguyenvana@email.com",
"isActive": true
}
Nhờ tính gọn nhẹ và linh hoạt, JSON đã thay thế phần lớn định dạng XML phức tạp trước đây.
Khi nào nên sử dụng REST API?
REST API là lựa chọn lý tưởng cho rất nhiều trường hợp trong phát triển phần mềm:
Ứng dụng Web Phức tạp (Single Page Applications): Các framework như React, Angular, Vue.js (phía client) giao tiếp với server backend thông qua REST API để tải dữ liệu một cách linh hoạt.
Ứng dụng Di động: App mobile trên iOS và Android cần gọi API để lấy dữ liệu hiển thị, xác thực người dùng, và gửi dữ liệu mới lên server.
Hệ thống Microservices: Trong kiến trúc microservices, các dịch vụ nhỏ lẻ, độc lập thường giao tiếp với nhau qua REST API.
Tích hợp bên thứ ba: Khi bạn muốn cho phép các ứng dụng khác truy cập và sử dụng dữ liệu từ hệ thống của mình (ví dụ: API của Google Maps, API thanh toán của MoMo).
Lời kết
Hiểu về REST API không còn là kiến thức dành riêng cho lập trình viên backend. Dù bạn là frontend developer, mobile developer hay chỉ đơn giản là người yêu công nghệ, việc nắm vững cách hoạt động của REST API sẽ mang lại cho bạn một cái nhìn sâu sắc hơn về thế giới kỹ thuật số. Nó chính là xương sống vô hình, kết nối và mang lại sự sống cho hàng tỷ ứng dụng trên toàn cầu.
